Polecam zamieszczony poniżej wywiad Jurija Banachewycza, korespondenta ukraińskiej agencji prasowej „Ukrinform” w Warszawie, z polską reżyserką Agnieszką Holland, o jej nowym filmie poświęconym brytyjskiemu dziennikarzowi Garethowi Jonesowi, który jako jeden z pierwszych i nielicznych pisał w prasie zachodniej o „Wielkim Głodzie”.
Jones Gareth, łamiąc zakaz podróżowania po Ukrainie, wyruszył w 1933 r. pociągiem z Moskwy do Charkowa. Po drodze, jak podają autorzy jego biogramu w Wikipedii, wysiadł na jakiejś przypadkowej stacji, skąd rozpoczął pieszą wędrówkę po wsiach dotkniętych głodem, spał w domach obok umierających ludzi i na żywo spisywał to co widział. Rezultatem jego trzykrotnych podróży po Ukrainie były liczne artykuły zamieszczone w brytyjskiej i amerykańskiej prasie. Po ich opublikowaniu władze sowieckie wydały Garethowi dożywotni zakaz wjazdu do ZSRR.
Warto pamiętać o jeszcze jednym odważnym dziennikarzu brytyjskim Malcolmie Muggeridge’u, moskiewskim korespondencie gazety „The Manchester Guardian”. Jako pierwszy, pod wrażeniem tego, co zobaczył podczas podróży po Ukrainie w 1933 r., napisał w swojej anonimowej wówczas relacji, m.in., że głód w Ukrainie był „jedną z najpotworniejszych zbrodni w dziejach, tak okropną, że ludzie w przyszłości z trudem dadzą wiarę, iż do niej doszło”.
Należy jedynie żałować, że relacja Muggeeridge’a z Ukrainy oraz innych świadków „Wielkiego Głodu” w tłumaczeniu na język polski prof. Władysławy Łuczki, nie znalazły dotychczas w Polsce wydawcy.
Agnieszka Holland w rozmowie z Ju. Banachewyczem o filmie, o „Wielkim Głodzie”, powiedziała m.in.
„Ukazanie tego przerażającego ukraińskiego doświadczenia w połączeniu z cyniczną obojętnością i zakłamaniem ówczesnego świata jest dziś tematem szczególnie aktualnym. […]
Zrozumiałam, że mam niepowtarzalną szansę opowiedzieć o „Wielkim Głodzie” w taki sposób, by świat nie przeszedł obojętnie obok tej tragedii, by poruszyć ludzkie sumienia.
Jest to moim obowiązkiem, Nie mogłam się tego wyrzec, szczególnie dziś, kiedy widma lat 30. ubiegłego stulecia powracają do nas, skrywając się pod nową maską”.
W rozmowie również o jej działaniach na rzecz uwolnienia z rosyjskiego łagru ukraińskiego reżysera Ołeha Siencowa, obecnych relacjach polsko-ukraińskich i sytuacji politycznej w Polsce. Cytowane fragmenty wypowiedzi A. Holland pochodzą z wywiadu Jurija Banachewycza, w moim dowolnym przekładzie: https://www.ukrinform.ua/…/2350340-agneska-golland…
Autor fot: Wołodymyr Muzyczka, Wikipedia.
W 2008 r. został zrealizowany dokumentalny film ukraińskiego reżysera Serhija Bukowśkoho pt. „Żywi”, w którym brytyjski dziennikarz Gareth Jones, jest przewodnikiem po historii „Wielkiego Głodu”.
Czytaj także o kanadyjskiej dziennikarce Rhea Clyman, która za pisanie prawdy o „Wielkim Głodzie” również została pozbawiona akredytacji i wydalona z ZSRR. Artykuł Lehy Clyman’s
Zostaw komentarz