Wczoraj w nocy, na jednej ze stron z fotografiami niemieckimi z okresu II wojny światowej, dzięki informacji życzliwej mi osoby, odkryłem kolekcję kilkudziesięciu zdjęć wklejonych do kilkunastu kart i zatytułowanych „Album obozów”. Jedna karta zawiera średnio od 4 do 5 zdjęć poświęconych jednemu obozowi. Wszystkie karty są opisane w języku polskim. Również tytuł zamieszczony na okładce jest po polsku. Jednak sygnatura zamieszczona w dole okładki – „FA-18” – nie sprawia wrażenia rodzimej proweniencji.
W albumie znajdują się zdjęcia z 16 obozów (podaję nazwy wg opisu):
- Obóz Pracy huty „Batory” w Hajdukach
- Obóz zakładów „Orzeł Biały” w Brzezinach
- Obóz kopalni „Miechowice” w Miechowicach
- Obóz huty „Zgoda” w Świętochłowicach
- Obóz kopalni „Polska” w Świętochłowicach
- Obóz kopalni „Renard” w Sosnowcu
- Obóz Katowice – Dąb
- Obóz kopalni „Rozbark” w Bytomiu
- Obóz huty „Zygmunt” w Łagiewnikach
- Obóz kopalni „Jadwiga” w Biskupicach
- Obóz huty „Silesia” w Lipinach Śląskich
- Obóz kopalni „Centrum” w Karbie
- Obóz kopalni „Śląsk” w Chropaczowie (Świętochłowice)
- Obóz kopalni „Bobrek” w Bobrku
- Obóz w Mysłowicach
- Obóz huty „Laura” w Siemianowicach
Choć w podpisach pod fotografiami powtarza się słowo „Obóz Pracy”, to w większości przypadków mamy tu do czynienia z obozami dla niemieckich jeńców wojennych. Na jednej z fotografii widać wręcz napis: „Obóz jeńców niemieckich kopalni Jadwiga„

Ze zdjęć można wywnioskować, że przynajmniej w części są to jeszcze obozy czynne, bramy zamknięte, za drutami widać zarówno więźniów jak i strażników. W kilku przypadkach sprawiają one jednak wrażenie już opuszczonych lub będących w stadium likwidacji. Trafniejsze byłoby tu chyba określenie – dewastacji.

Na odnalezionych fotografiach nie ma niestety obozu w Jaworznie. Szkoda. Są natomiast z obozu w Świętochłowicach przy hucie „Zgoda”. Jedna z nich została zamieszczona (lustrzane odbicie) na okładce książki Adama Dziuroka, Obóz pracy w Świętochłowicach w 1945 r. Dokumenty, Katowice 2014. Pozostałe nie były dotychczas, jak przypuszczam, publikowane.

Najcenniejsze są zdjęcia ukazujące różne detale „obozowej architektury” wprowadzonej po wojnie w polskich obozach – ogrodzenie dodatkowym systemem zabezpieczeń z drutu kolczastego poszczególnych sektorów obozu i pojedynczych baraków, a nawet okien, bramki wewnętrzne między sektorami obozu z budkami wartowniczymi, które pełniły funkcję lokalnych katowni, różne typy baraków drewnianych i murowanych, bram obozowych, wieżyczek strażniczych, itp.
Kilka dni temu skończyłem pisać szkic do historii obozu w Jaworznie i przyznam, trudno mi było sobie wyobrazić, jak można zrobić z baraku obozowego mini obóz koncentracyjny w obozie. A tu proszę, jest. Przyznaję, rzeczywistość prześcignęła moją wyobraźnię…

Jedno zdjęcie jest szczególne. Przedstawia około 40 mogił jeńców niemieckich, więźniów obozu kopalni „Bobrek”.
Jeśli ktoś wie gdzie znajduje się oryginał tego albumu, będę wdzięczny za pomoc w uzyskaniu zgody na publikację wybranych fotografii. Proszę o kontakt na adres: eugeniuszmisilo@gmail.com
Nie ma obozu z Łagiewnik, gdzie niewolnicy pracowali w kopalni Wyzwolenie. Czas „relaksu” mojego ojca.
Niestety, z Łagiewnik są tylko zdjęcia obozu huty „Zygmunt” i to w stanie daleko posuniętej dewastacji. Nie traćmy nadziei na odnalezienie reszty albumu oraz innych dokumentów. Czy ma Pan jakieś oryginalne zaświadczenie zwolnienia z obozu wraz z relacją nt. ojca? Byłbym niezmiernie wdzięczny za skan. Jeśli natrafię na inne mat. dot. Łagiewnik, będę pamiętać. Pozdrawiam!
Bardzo ciekawy materiał. Mnie interesuje szczególnie ten obóz w Siemianowicach. Tam są zdjęcia tego tego, który był na terenie huty, czy tego większego, który był obok ķopalni w okolicy ul. Wrobla.
Można prosić o jakieś namiary na ten album w Internecie?
Panie Grzegorzu, z Siemianowic są tylko dwa zdjęcia z obozu przy kopalni Siemianowice. To obrzeża miasta, jakby ogródki działkowe. Widać same baraki, nie ma ujęcia na miasto. Poniżej podaję link, licząc na wzajemność. Pozdrawiam.
http://berghofday.blogspot.com/2014/02/blog-post_4825.html
Moj Opa był w Jaworznie, mom papiory
Panie Waldemarze, byłbym niezmiernie wdzięczny za dobre skany wszystkiego co jest związane z tym obozem (JPEG 600 DPI). Byłbym niezmiernie wdzięczny za możliwość opublikowania we wstępie do książki o obozie w Jaworznie zaświadczenia zwolnienia Pana dziadka lub innego dokumentu, też w połączeniu z jego fotografią z tego okresu (sprzed uwięzienia lub po zwolnieniu), wraz z dodatkową informacją o jego losach. Oczywiście za Pana zgodą. Zwolnienia Ukraińców mam, Ślązaków i Niemców nie.
Mój adres: eugeniuszmisilo@gmail.com
Serdecznie pozdrawiam.
Informację w sprawię albumu znajdzie Pan na Emialu
Panie Tomaszu, dziękuję bardzo!
Dzień dobry. Jaka jest szansa na pozyskanie skanów zdjęć z obozu w Świętochłowicach? Od lat zbieram materiały o Rudzie Śląskiej (mam ponad 300 kart pocztowych z okresu 1989 – 1945) ale o obozie na pograniczu tej miejscowości nie mam nic. Pozdrawiam serdecznie.