Wczoraj w nocy, na jednej ze stron z fotografiami niemieckimi z okresu II wojny światowej, dzięki informacji życzliwej mi osoby, odkryłem kolekcję kilkudziesięciu zdjęć wklejonych do kilkunastu kart i zatytułowanych „Album obozów”. Jedna karta zawiera średnio od 4 do 5 zdjęć poświęconych jednemu obozowi. Wszystkie karty są opisane w języku polskim. Również tytuł zamieszczony na okładce jest po polsku. Jednak sygnatura zamieszczona w dole okładki – „FA-18” – nie sprawia wrażenia rodzimej proweniencji.

W albumie znajdują się zdjęcia z 16 obozów (podaję nazwy wg opisu):

  1. Obóz Pracy huty „Batory” w Hajdukach
  2. Obóz zakładów „Orzeł Biały” w Brzezinach
  3. Obóz kopalni „Miechowice” w Miechowicach
  4. Obóz huty „Zgoda” w Świętochłowicach
  5. Obóz kopalni „Polska” w Świętochłowicach
  6. Obóz kopalni „Renard” w Sosnowcu
  7. Obóz Katowice – Dąb
  8. Obóz kopalni „Rozbark” w Bytomiu
  9. Obóz huty „Zygmunt” w Łagiewnikach
  10. Obóz kopalni „Jadwiga” w Biskupicach
  11. Obóz huty „Silesia” w Lipinach Śląskich
  12. Obóz kopalni „Centrum” w Karbie
  13. Obóz kopalni „Śląsk” w Chropaczowie (Świętochłowice)
  14. Obóz kopalni „Bobrek” w Bobrku
  15. Obóz w Mysłowicach
  16. Obóz huty „Laura” w Siemianowicach

Choć w podpisach pod fotografiami powtarza się słowo „Obóz Pracy”, to w większości przypadków mamy tu do czynienia z obozami dla niemieckich jeńców wojennych. Na jednej z fotografii widać wręcz napis: „Obóz jeńców niemieckich kopalni Jadwiga„

Ze zdjęć można wywnioskować, że przynajmniej w części są to jeszcze obozy czynne, bramy zamknięte, za drutami widać zarówno więźniów jak i strażników. W kilku przypadkach sprawiają one jednak wrażenie już opuszczonych lub będących w stadium likwidacji. Trafniejsze byłoby tu chyba określenie – dewastacji.

Na odnalezionych fotografiach nie ma niestety obozu w Jaworznie. Szkoda. Są natomiast z obozu w Świętochłowicach przy hucie „Zgoda”. Jedna z nich została zamieszczona (lustrzane odbicie) na okładce książki Adama Dziuroka, Obóz pracy w Świętochłowicach w 1945 r. Dokumenty, Katowice 2014. Pozostałe nie były dotychczas, jak przypuszczam, publikowane.

Najcenniejsze są zdjęcia ukazujące różne detale „obozowej architektury” wprowadzonej po wojnie w polskich obozach – ogrodzenie dodatkowym systemem zabezpieczeń z drutu kolczastego poszczególnych sektorów obozu i pojedynczych baraków, a nawet okien, bramki wewnętrzne między sektorami obozu z budkami wartowniczymi, które pełniły funkcję lokalnych katowni, różne typy baraków drewnianych i murowanych, bram obozowych, wieżyczek strażniczych, itp.

Kilka dni temu skończyłem pisać szkic do historii obozu w Jaworznie i przyznam, trudno mi było sobie wyobrazić, jak można zrobić z baraku obozowego mini obóz koncentracyjny w obozie. A tu proszę, jest. Przyznaję, rzeczywistość prześcignęła moją wyobraźnię…

polskie obozy koncentracyjne_cmentarz jeńców niemieckich

Jedno zdjęcie jest szczególne. Przedstawia około 40 mogił jeńców niemieckich, więźniów obozu kopalni „Bobrek”.

Jeśli ktoś wie gdzie znajduje się oryginał tego albumu, będę wdzięczny za pomoc w uzyskaniu zgody na publikację wybranych fotografii. Proszę o kontakt na adres: eugeniuszmisilo@gmail.com