Książka poświęcona jest pamięci Ukraińców i Polaków uwięzionych w czasie Akcji „Wisła” w Centralnym Obozie Pracy Jaworzno. Również tej części Łemków, którzy nie identyfikowali się ani z jedną, ani z drugą nacją, oraz Ślązaków i Niemców, których w tym obozie więziono w największej liczbie i najdłużej. Osadzenie ich w 1947 [...]
73 lata temu – 18 czerwca 1947 r., w Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie odbyła się tajna narada z udziałem wojewody Kazimierza Pasenkiewicza oraz wszystkich starostów powiatowych, na której zatwierdzono plan działań lokalnej administracji w wysiedleniu Łemków i ograbieniu ich z odwiecznej ojcowizny. Taki rodzimy odpowiednik konferencji w Wannsee – tyle [...]
Paweł Artym, s. Ilka i Anastazji, ur. 10.03.1903 r. w Grąziowej w pow. przemyskim, rolnik. Jego żona zmarła w czasie wojny. Osierociła sześcioro dzieci. Teraz ciężar ich wykarmienia i wychowania spoczął na ojcu. Artyma i jego dzieci wysiedlono pierwszego dnia Akcji „Wisła”. Jaki był ich dalszy los, opisał w liście [...]
28 marca 1947 r. w rejonie wsi Jabłonki w powiecie leskim w zasadzce zorganizowanej przez niezidentyfikowany wówczas oddział zbrojny zginął wiceminister obrony narodowej gen. broni Karol Świerczewski. W kilkanaście godzin później Biuro Polityczne Komitetu Centralnego Polskiej Partii Robotniczej (KC PPR), gremium sprawujące w komunistycznej Polsce nieoficjalnie władzę wyższą od rządu [...]
Po latach poszukiwań archiwalnych nie przypuszczałem, że natrafię na coś, co jest w stanie jeszcze mnie zadziwić. W tym przypadku właściwsze byłoby słowo – oczarować! Czasami czuję się jak Indiana Jones tropiący zaginionych skarbów. I choć to, co znajduję, nie jest ani złotem, a tym bardziej zaginioną Arką, emocje towarzyszące [...]
14 maja minęła kolejna rocznica wydania przez Wojskowy Sąd Grupy Operacyjnej „Wisła” pierwszych wyroków śmierci. Tego dnia - w 1947 r. - skazani zostali żołnierze Ukraińskiej Powstańczej Armii Piotr Dmytryszyn „Łypa”, Teodor Herman ps. „Czornyj” i Michał Muzyka „Smich”. Do 21 maja 1947 r., kiedy to Sąd przeniósł się wraz [...]
9 maja to nie tylko dzień zwycięstwa. To również rocznica przybycia pierwszego transportu ukraińskich więźniów do obozu koncentracyjnego w Jaworznie. Nie działo się to wszak w czasie wojny, lecz już po jej zakończeniu, kiedy to miejsce Żydów – zwożonych z całej Europy transportami via Auschwitz, zajęli najpierw miejscowi – Ślązacy [...]
Jeden z najdłużej realizowanych tematów badawczych. Przede wszystkim z uwagi na rozległość zagadnienia, rozproszenie materiałów, nierzadko ich brak lub celowe zniszczenie. Pod koniec lat 80., u schyłku komuny, postawiłem sobie za cel przywrócić pamięci nazwiska Ukraińców, ofiar represji stalinowskich w Polsce: aresztowanych z powodów politycznych, narodowych czy wyznaniowych, skazanych na [...]
Pokazać świat, którego już nie ma, w muzeum, którego jeszcze nie ma. Pomysł zrodził się z potrzeby wypełnienia pustki. Ukraińcy w Polsce nie mają własnego muzeum ukazującego historię oraz bogatą i różnorodną kulturę ich społeczności żyjącej w Rzeczypospolitej na przestrzeni dziejów. Te, które istniały przed wojną, jak „Strywihor” w Przemyślu, [...]
Ocalić od zapomnienia imiona i nazwiska 150 tys. Ukraińców wysiedlonych w 1947 r. w Akcji „Wisła”. Pomysł opracowania „Księgi wysiedlonych 1947” zrodził się podczas prac nad książką Akcja „Wisła”. Wśród tysięcy różnych dokumentów Grupy Operacyjnej „Wisła”, Państwowego Urzędu Repatriacyjnego, Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i Ministerstwa Ziem Odzyskanych, odnalezionych w archiwach, były [...]
